Dat een ‘scharrel’kip maar weinig te scharrelen heeft, is de meeste mensen anno nu wel bekend. Een, twee of drie sterren, in ronde doosjes, bruin of wit - er schijnen wel 20 soorten eieren in de schappen te staan. Toch verschillen ze wezenlijk: in dierenwelzijn en leefomstandigheden voor de kip, in smaak en gezondheid.
Helaas ontkomen zelfs onze biologische kleinschalige kippenboeren niet aan de nationale ophokplicht. Het haalt al nauwelijks het nieuws meer, maar vogelgriep is een behoorlijk probleem. Terugkerend ook: in de koudere helft van het jaar lijkt het de afgelopen jaren ieder griepseizoen raak. Wat merken onze biologische kippenhouders ervan?
Chris van biologische kippenhouderij De Lankerenhof: “We hebben allemaal te maken met de strikte regels rondom vogelgriep. De kippen moeten verplicht binnen blijven, dat is één. Dan zijn er nog hygiënemaatregelen, zoals het desinfecteren van vrachtverkeer, geen ander bezoek op het erf, en er zijn bedrijven die je kent waar de kippen geruimd moeten worden als er vogelgriep geconstateerd is. Dat geeft zeker spanning. Aan de andere kant realiseer je je dan dat dat echt intensief dieren houden gewoon geen toekomstbestendige manier van boeren is.”
Biologisch kippenhouder Tjitske de Boer uit Friesland: “De kippen mogen nu al maandenlang niet naar buiten. Ik zie daardoor in de stal dat de kippen vaker onrustig gedrag vertonen, stress zou je het kunnen noemen. Dat probeer je als kippenhouder tegen te gaan door zoveel mogelijk afleiding te bieden, bijvoorbeeld door vaker te strooien, baaltjes groenvoer op de hangen waar de kippen in kunnen pikken, en creatief te zijn met overdekte uitloop creëren, zodat de kippen toch zoveel mogelijk ruimte hebben. En buitenlucht krijgen. Maar buiten scharrelen op gras of tussen de bomen, dat zit er nu echt niet in.”
Echt vrije buitenruimte om te scharrelen, moeten ook onze biologische kippen dus tijdelijk missen. Maar er is méér aan biologisch eitje dat het verschil maakt. De voedingskwaliteit van de kippen (deels bepalend voor de smaak van het ei!) de leefruimte van de dieren, en andere aspecten van gezondheid en dierenwelzijn.
Bio en bio-dynamisch gehouden kippen hebben de meeste ruimte per dier: in hun binnenverblijven én in de buitenruimte (zodra ze weer naar buiten mogen…)
Het voer dat de dieren eten is strikt biologisch: geen genetisch gemanipuleerde soja uit verre landen, maar granen en groenvoer. Liefst lokaal: bij bio-dynamisch bedrijf GAOS eten de kippen gras van eigen akker.
Onze legkippen houden hun snavels intact - zodat ze hun natuurlijke gedrag kunnen uiten. Alleen in stressvolle situaties zoals te veel dieren gehouden op een klein oppervlak, gaan kippen in elkaars veren pikken.
Haantjes horen er ook bij, voor het natuurlijk evenwicht. De hanen in een biodynamische stal houden de dames in het gareel, en beschermen ze bijvoorbeeld tegen roofvogels als ze buiten lopen. Bij de Lankerenhof bijvoorbeeld worden ook haantjes grootgebracht als volwaardig mannelijk tegenhanger van de soepkip - een bestaan dat vele hanen-kuikentjes niet gegeven is.
In de binnenverblijven wordt bedding of strooisel gebruikt - stro of zaagsel - zodat de kippen zich kunnen nestelen op een zachte ondergrond. En ’s nachts gaat het licht uit!
Kippen worden niet behandeld met preventieve antibiotica, er worden géén hormonen gebruikt om eierproductie of groei te stimuleren: kippen mogen groeien op eigen kracht, niet in plofkip-tempo.
Gaat vogelgriep voortaan elk jaar zorgen voor opgehokte kippen, gedurende het hele ‘griepseizoen?’ De ontwikkelingen van vaccins tegen vogelgriep staan niet stil, maar de invoering ervan heeft heel wat haken en ogen. Tel daarbij de enorm gestegen graanprijzen voor het graanvoer en dan begrijp je: de toekomst van elke kippenboer kent heel wat onzekerheden.
Maar een ding staat als een paal boven water: beamen de drie kippenhouders die ik spreek. We moeten meer inzetten op kippenrassen die van nature meer robuust zijn, en de minst intensieve manier van kippen houden verkiezen voor de toekomst.
Kippen met een goede weerstand - dat zijn natuurlijk niet het soort kippen dat toch al nooit daglicht zag en als plofkip of legbatterij gehouden werd.
Blijven investeren in gemengde groene buitenruimtes, al dan niet overkapt - lokaler voedsel en gebruik van reststromen uit de landbouw (in plaats van gentech soja van ver!) minder kippen per vierkante meter, geen preventieve antibiotica: precies de regels waar biologische kippenhouders zich nu al aan houden.
Tik jij met Pasen een eitje uit een warm nest?